
Asosiy ma'lumot
Sanoat parki – sanoatni rivojlantirish maqsadida ajratilgan va rejalashtirilgan hudud bo‘lib, odatda shaharning asosiy turar-joy hududlarining chekkasida yoki tashqarisida joylashadi. Sanoat parklari ko‘plab rivojlanayotgan va o‘rta daromadli mamlakatlarning iqtisodiy o‘sishida muhim rol o‘ynagan.
Dastlab, bunday zonalarda faoliyat yuritayotgan korxonalar barqaror biznes amaliyotlarini keng e’tiborsiz qoldirgan, chunki asosiy e’tibor iqtisodiy rivojlanishga qaratilgan edi. Biroq vaqt o‘tishi bilan hukumatlar va xususiy sektor sanoat zonalari uchun yanada zamonaviy va barqaror investitsiya tizimini qo‘llab-quvvatlay boshladi. Shu nuqtai nazardan, Barqaror Rivojlanish Maqsadlari (SDG) doirasida inklyuziv va barqaror sanoat rivojlanishi (ISID) bilan bog‘liq muammolarni hal qilishda Eko-sanoat parklari (ESP) konsepsiyasi samarali vosita sifatida tobora keng tan olinmoqda.
Eko-sanoat parklari (ESP) resurslardan samarali foydalanadigan va xarajat jihatidan qulay bo‘lgan, raqobatbardosh, investitsiyalar uchun jozibador hamda barqaror sanoat zonalarini yaratishga qaratilgan. ESP sanoat parklari va ularning manfaatdor tomonlari (masalan, rezident kompaniyalar, mahalliy hamjamiyat) uchun iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik foydalar taqdim etadi.
UNIDOning xalqaro tajribasi shuni ko‘rsatadiki, ESP rivojlanayotgan mamlakatlar va o‘tish iqtisodiyotiga ega davlatlar uchun barqaror iqtisodiy rivojlanishning samarali vositasi bo‘lishi mumkin. ESPlarning iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy foydalari turlicha bo‘lib, UNIDO xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikda ESPlar uchun umumiy vizion ishlab chiqishda ishtirok etmoqda.
O‘zbekistonda sanoat zonalari o‘rta va yirik sanoat korxonalari jamlangan hududlar bo‘lib, an’anaviy ravishda yirik shahar aholi punktlarining ajralmas qismi hisoblanadi. Iqtisodiy rivojlanish maqsadlari doirasida mamlakat bo‘ylab sanoat zonalari qurilishi boshlandi, bu esa iqtisodiy faoliyatni diversifikatsiya qilish va iqtisodiyotning yangi tarmoqlariga investitsiyalarni jalb qilishga qaratilgan. Hukumat ushbu sanoat zonalarining muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi uchun zarur bo‘lgan maqsadlar va chora-tadbirlarni o‘z ichiga olgan turli strategik hujjatlarni ishlab chiqdi.
Germaniya Federal hukumati tomonidan Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH orqali moliyalashtirilgan O‘zbekistonning Yashil Sanoatlashtirish loyihasi doirasida UNIDO mamlakatning ikki tanlangan pilot hududida Eko-sanoat parklarini (ESP) rivojlantirishni namoyish etadi. Ushbu loyiha Global Resurslardan Samarali Foydalanish va Toza Ishlab Chiqarish (RECP) dasturi hamda Global ESP Dasturi (GEIPP) tajribasiga asoslanadi va Markaziy va Sharqiy Yevropa mamlakatlarida (jumladan, Belarus, Moldova va Ukraina) UNIDO tomonidan amalga oshirilgan loyihalar bilan uyg‘unlikda ishlaydi. Shuningdek, boshqa UNIDO ESP loyihalari bilan kuchli hamkorlik o‘rnatilishi rejalashtirilgan.