“O‘zbekistonning Ekosanoat Parklari: Natijalar va Rivojlanish istiqbollari” Milliy konferensiyasi2025-yil 20-noyabr | Toshkent shahri

2025-yil 20-noyabr kuni Toshkentdagi U-Enter Innovatsiya markazida BMTning Sanoatni rivojlantirish tashkiloti (UNIDO) va Germaniya xalqaro hamkorlik jamiyati (GIZ) tomonidan “O‘zbekistonning Ekosanoat Parklari: Natijalar va Rivojlanish istiqbollari” nomli Milliy konferensiya tashkil etildi.

Tadbirda davlat tashkilotlari, xalqaro institutlar, ilmiy muassasalar, pilot sanoat zonalari va xususiy sektor vakillaridan iborat 70 dan ortiq ishtirokchi qatnashdi.

Konferensiya Germaniya Federal iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot vazirligi (BMZ) tomonidan moliyalashtirilayotgan va GIZ tomonidan amalga oshirilayotgan “Xususiy sektorni rivojlantirish va iqtisodiy siyosat bo‘yicha maslahatlar” loyihasi doirasida o‘tkazildi.

UNIDO ushbu tashabbusning texnik ijrochisi bo‘lib, Urgut EIZ va Farg‘ona “Mexanik” kichik sanoat zonasini xalqaro EIP mezonlariga mos ravishda resurs tejamkor, ekologik barqaror va raqobatbardosh sanoat hududlariga aylantirishga ko‘maklashmoqda.

Konferensiyaning ochilishi va asosiy xabarlar 

Tadbirni Iqtisodiyot va moliya vazirligi, GIZ va UNIDO vakillarining kirish nutqlari ochib berdi. Nutqlarda O‘zbekistonda sanoatni modernizatsiya qilish, ekologik standartlarni joriy etish va xalqaro tajribalarni qo‘llash muhimligi ta’kidlandi.

UNIDO loyihasi rahbari Tatyana Chernyavskaya o‘z nutqida qayd etdi:

“Ekosanoat parklar — bu faqat texnologiya emas. Bu sanoat ekotizimini modernizatsiya qilish, korxonalar uchun raqobatbardosh, tejamkor va investitsiyalarni jalb qiladigan muhit yaratishdir.”

GIZ dastur menejeri Beate Shorayt xalqaro hamkorlikning ahamiyatini ta’kidladi:

“ESP modeli davlat, xalqaro hamkorlar va biznes o‘rtasidagi samarali hamkorlik natijasida haqiqiy foyda keltiradi — resurslar tejaydi, raqobatbardoshlikni oshiradi va O‘zbekistonning yashil iqtisodiyotga o‘tish jarayonini tezlashtiradi.”

Loyihaning erishilgan natijalarini taqdim etish

Texnik sessiya davomida loyiha bo‘yicha yetakchi xalqaro ekspertlar va milliy hamkorlar tashabbus 2023 yilda boshlanganidan buyon erishilgan aniq natijalarni taqdim etdilar.

EIP tashabbusining umumiy natijalari

UNIDO milliy koordinatori Oleg Rijichenko Urgut va Mexanik zonalarida amalga oshirilgan faoliyat — quvvat oshirish dasturlari, ESP imkoniyatlarini baholash, sanoat sinergiyasi bo‘yicha treninglar, RECP baholashlari va siyosiy maslahatlar haqida ma’lumot berdi.

Xalqaro tajribalar

UNIDO xalqaro eksperti Ankit Kapasi ESP boshqaruvi, resurs samaradorligi va ijtimoiy inklyuzivlik bo‘yicha global tajribalarni taqdim etdi.

Normativ-huquqiy islohotlar

Qonunchilik va huquqiy siyosat instituti vakillari ESP tamoyillarini milliy me’yoriy-huquqiy hujjatlarga integratsiya qilish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar bilan tanishtirdi.

Gender tengligi

UNIDO milliy gender eksperti Nargizaxon Xujayeva sanoat zonalarida genderga sezgir boshqaruvning ahamiyatini ta’kidladi.

Pilot zonalar bo‘yicha texnik natijalar

Konferensiyaning ikkinchi qismi bevosita ikki pilot sanoat zonasida erishilgan yutuq va natijalarga qaratildi.

• RECP baholashlari (Resurs samaradorligi va toza ishlab chiqarish): 20 ta korxonada o‘tkazilgan baholashlar energiya tejalishi, suv sarfini kamaytirish, chiqindilarni optimallashtirish va xarajatlarni qisqartirish bo‘yicha katta salohiyat mavjudligini ko‘rsatdi.

• Boshqaruv va infratuzilmani takomillashtirish: Urgut EIZ va Mexanik KSZ vakillari ekologik boshqaruvni kuchaytirish va ishlab chiqarish infratuzilmasini yaxshilash bo‘yicha amaliy misollar bilan bo‘lishdi.

• Oqova suvlarni tozalash va quyosh energiyasidan foydalanish: UNIDO tomonidan jalb qilingan milliy ekspertlar suvni tozalash yechimlari va quyosh energiyasi bo‘yicha texnik-iqtisodiy asoslarni taqdim etdilar.

Sertifikatlar topshirish marosimi va e’tirof

Resurslardan samarali foydalanish va toza ishlab chiqarish (RECP) bo‘yicha sertifikatlarni ishtirokchi korxonalar, milliy ekspertlar va sanoat zonalari vakillariga topshirish uchun maxsus marosim o‘tkazildi. Ushbu e’tirof ESP tamoyillariga mos yechimlarni mustaqil ravishda joriy etish bo‘yicha mamlakat salohiyati ortib borayotganini ta’kidlab beradi.Tadbir yakunida RECP dasturida ishtirok etgan korxonalar, mutaxassislar va sanoat zonalari ma’muriyatiga sertifikatlar topshirildi. Bu ularning ekologik samaradorlik bo‘yicha amalga oshirgan faoliyatini e’tirof etdi.

Muhokamalar, OAV yorituvi va tarmoq aloqalari

Konferensiya O‘zbekistonda ESP modellari ko‘lamini kengaytirish, parklar ma’muriyati duch kelayotgan chaqiriqlar hamda kelgusidagi xalqaro hamkorlikning ustuvor yo‘nalishlari yuzasidan ochiq muhokama bilan yakunlandi. Shundan so‘ng ishtirokchilar uchun tajriba almashish va hamkorlik imkoniyatlarini muhokama qilishga xizmat qilgan tarmoq qabul marosimi (networking reception) tashkil etildi.

Kelgusiga nazar

Ikki pilot sanoat zonasida ESP tamoyillarining muvaffaqiyatli joriy etilishi butun mamlakat bo‘yicha yanada “yashil” va raqobatbardosh sanoat rivojlanishiga o‘tish imkoniyatining hayotiy ekanini namoyon etadi. O‘zbekiston hukumati UNIDO va GIZ ko‘magida siyosatni isloh qilish, salohiyatni oshirish va qo‘shimcha baholashlar orqali EIP kun tartibini ilgari surishni davom ettirishni rejalashtirmoqda.

Konferensiya ekologik sanoat zonalari sanoat samaradorligini oshirish, investitsiyalarni jalb etish hamda O‘zbekistonning barqarorlik va innovatsiyalar bo‘yicha majburiyatlarini qo‘llab-quvvatlashda muhim o‘zgarishlar keltiruvchi rol o‘ynashi mumkinligini yana bir bor tasdiqladi.